شریعتی
احسان شریعتی: فردید را آل احمد به ایران شناساند
«احسان شریعتی» در نخستین روز از همایش 2روزه بررسی و نقد اندیشههای دکتر سیداحمد فردید گفت: هایدگر را سارتر به جهان شناساند و فردید را نیز آل احمد به ایران معرفیکرد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی امید، همایش 2روزه بررسی و نقد اندیشههای دکتر سیداحمد فردید دیروز، بیست و نهم مهر، در دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی دانشگاه علامه طباطبایی آغازشد.
در روز نخست این همایش دکتر حسن کچوئیان، دکتر احسان شریعتی، حجتالاسلام خسروپناه و حجتالاسلام رهدار به بررسی و نقد آرا و اندیشههای سیداحمد فردید پرداختند.
احسان شریعتی درباره رابطهای که فردید با هایدگر برقرار کرده است گفت: بدون تردید سیداحمد فردید نخستین کسیست که هایدگر و فنومنولوژی او را به ایرانیان شناسانده است.
او افزود: با توجه به اینکه هانری کربن ـ که نخستین مترجم هایدگر به فرانسه است ـ در سال 1324 به ایران میآید و از هایدگر سخن میگوید، نمیتوان گفت که کربن هایدگر را معرفی کرده است؛ چرا که در سال 1320 تا 24، فردید در نشریه مهر از هایدگر سخنها گفته است.
شریعتی با اشاره به وامگیریهای آل احمد از فردید گفت: من از رضا براهنی شنیدم که در سخنرانی که آل احمد در دهه 40 در آمریکا میکند و از غربزدگی سخن میگوید، اتفاقا در آن جلسه ادوارد سعید هم نشسته بوده است و این در زمانی است که سعید هنوز نظریات اوریینتالیستی خود را ارائه نکرده و به احتمال زیاد از نظریات آل احمد استفاده برده است.
احسان شریعتی اظهارکرد: نیاز به توضیح ندارد که همانطور که هایدگر را سارتر به جهان شناساند فردید را نیز آل احمد به ایران معرفیکرد.
او در پایان سخنان خود شروع بحثهای تقابل شرق و غرب و درگیری تمدنها را از ایران دانست و از نحلهای که سیداحمد فردید مرکزیت آن را بر عهده داشت.
کچوئیان که عنوان سخنرانی خود را «شرایط امکانی ظهور فردید» انتخاب کرده بود، از فردید تحت عنوان پدیده نام برد؛ پدیدهای که در تاریخ معاصر ایران دارای اهمیت خاصی است. عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان موضع غربگرایان صدر مشروطه و تجددخواهان نسبت به مسائل ایران گفت: از غربگرایی صدر مشروطه و کسانی مثل ملکمخان، طالبوف و آخوندزاده که نگاه کنید به این سمت که به کسانی مثل صادق هدایت و بعد آل احمد و بازرگان و شریعتی برمیخوریم، به تدرج این توهم غرب از میان میرود و روشنفکران به نقد غرب میپردازند.
او در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اهمیت اندیشه فردید افزود: آنچه که فردید را مهمتر از شریعتی و آل احمد میکند، امکان گسست رادیکالیست که در منظومه فکری فردید به وجود میآید. این امکان گسست را شما تنها در فردید مشاهده میکنید و نه در آل احمد و نه در مرحوم شریعتی، امکان طرح اینچنین گسست رادیکالی وجود ندارد.
وی در پاسخ به نقد روشنفکران غربگرای معاصر که آل احمد، شریعتی و فردید را مسبب وضع به زعم خودشان نامطلوب کنونی و علت اصلی انقلاب اسلامی میدانند گفت: بدون اتخاذ یک دیدگاه دترمینیستی در زمینه تاریخ تفکر باید اذعان داشت که اندیشه هر فرد پاسخ به شرایط تاریخی هر دوره است و فردید نمیتوانسته است نوع دیگری بیندیشد!
استادیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در پایان سخنان خود با اشاره کلی دوباره به شرایط امکانی ظهور فردید، برجستگی اندیشه وی را در نقد تجدد و غرب دانست.
احسان شریعتی، سخنران دوم روز اول همایش بررسی و نقد اندیشههای دکتر سید احمد فردید بود که به بررسی هایدگر از نگاه فردید پرداخت. وی در ابتدا با اشاره به اینکه در رساله دکتری خود به هایدگر و هایدگریها در ایران پرداخته است، به بیان بیوگرافی فردید پرداخت و سپس منابع مورد رجوع فردید را مورد بحث و بررسی قرارداد.
حجتالاسلام عبدالحسین خسروپناه نیز از دیگر سخنرانان همایش بود که در سخنان خود نقدهای جدی را به اندیشه سید احمد فردید وارد دانست. وی ابتدا فردید و اندیشهاش را در 5 محور فلسفه قدیم غرب، فلسفه جدید غرب، فلسفه و کلام اسلامی، روشنفکری دینی و تفکر و هنر خلاصه کرد.
خسروپناه درباره موضع فردید در قبال فلسفه گفت: فردید فلسفه غرب را چه قدیم و چه جدید به علت گرفتاری در طاغوتزدگی رد و نقد میکند و به غیر از هایدگر، تمامی فلاسفه غرب را رد و طرد میکند.